Phương pháp dạy con học nói và phát triển ngôn ngữ thế nào?

Vẫn lại là chủ đề mà các mẹ rất quan tâm và inbox chia sẻ cùng mẹ Xu. Hôm nay mẹ Xu lại tiếp tục viết về những kinh nghiệm mà mẹ Xu đã trải qua trong quá trình dạy Xu tập nói và phát triển ngôn ngữ. Tất cả cũng vẫn là những chia sẻ kinh nghiệm cá nhân, nên các mẹ có thể tham khảo kết hợp cùng với các nguồn thông tin khác nhau để áp dụng cho bé nhà mình nhé!

Dạy con học nói thế nào?

Dạy con học nói không quá khó khăn nhưng cũng không mấy dễ dàng nếu chúng ta hướng dẫn con sai cách. Chính vì vậy đầu tiên chúng ta nên xác định những giai đoạn quan trọng cho sự phát triển ngôn ngữ của con như sau:
1. Giai đoạn từ 0 đến 3 tháng tuổi
- Ở giai đoạn này ngôn ngữ của con chính là tiếng khóc, thông qua tiếng khóc mẹ sẽ biết con cần gì, muốn gì và người hiểu được ngôn ngữ đó không ai hết chính là mẹ. Giai đoạn này mẹ nên cho con nghe những bản nhạc nhẹ nhàng khi con ngủ, vừa để tạo cho con một thói quen, vừa cho con nghe bằng tiềm thức. Kết hợp khi con chơi, mẹ bắt đầu sử dụng các dụng cụ phát ra âm thanh để giúp con phân biệt và tạo phản xạ. Quan trọng hơn nữa mẹ hãy bắt đầu nói chuyện cùng con càng nhiều càng tốt.
2. Giai đoạn 3 đến 6 tháng tuổi
- Con bắt đầu có thể phát ra những âm thanh ê a, con bắt đầu biết hóng chuyện và cố gắng để giao tiếp với mọi người xung quanh. Lúc này mẹ hãy kết hợp giao tiếp bằng mắt với con và trò chuyện với con theo những chủ đề mẹ muốn. Một số tài liệu thì cho rằng nên bắt trước theo tiếng ê a của con phát ra nhưng với quan điểm cá nhân thì mẹ xu không cho đấy là đúng, ở giai đoạn này khi con ê a như thế mẹ cố gắng phán đoán câu chuyện của con để tiếp chuyện. Vì như thế con cảm thấy như được tôn trọng, mẹ đang hiểu câu chuyện của con, mà con không thấy bị nhại lại tiếng của mình.
- Giai đoạn này mẹ bắt đầu đọc nhiều truyện cho con hơn, nên chọn những truyện nhiều tranh, ít chữ để con thấy hứng thú và bắt đầu hình thành thói quen của mình.
3. Giai đoạn 6 đến 12 tháng tuổi
- Ở giai đoạn này con đã phát triển ngôn ngữ một cách vượt bậc, con đã bắt đầu bắt trước được những âm thanh mà con nghe được. Giai đoạn này là giai đoạn vàng để giúp con học nói tốt nhất. Mẹ nên làm những việc như sau:
- Mẹ tăng thời lượng đọc sách với con, kết hợp thêm những bài hát, bài đồng giao đơn giản cho con nghe.
- Chơi và kết hợp những trò chơi gắn liền với các câu truyện con được mẹ kể để kích thích trí tưởng tượng, liên tưởng điều này kích thích con bật ra những từ đơn con muốn truyền đạt. 
- Trò chuyện thật nhiều với con, triển khai câu chuyện của con đang nói, đừng nhại lại âm thanh của con phát ra mà hãy nói chuyện như những câu chuyện bình thường. Giới thiệu với con những đồ vật mới trong gia đình, những con vật xung quanh môi trường sống…
4. Giai đoạn 12 đến 18 tháng tuổi
- Ở đầu giai đoạn này (12 đến 15 tháng) con đang bắt đầu nói được những từ đơn giản như ba, mẹ, ông, bà, nói được tên những đồ vật, con vật ở môi trường sống xung quanh (trâu, bò, bóng, bàn…) Tiếp tục mẹ bắt đầu giải thích và kể những câu chuyện phức tạp hơn liên quan những từ đó. VD: Mẹ kể về bạn trâu thích ăn gì, bạn trâu thường xuất hiện ở đâu… Từ những câu chuyện đó ngoài việc con hiểu được thêm về bạn trâu, con tiếp tục bổ xung các vốn từ cho mình. 
- Tiếp theo giai đoạn sau con đã có một vốn từ tương đối tốt, con bắt đầu có thể nói được câu 2 đến 3 từ. Mẹ bắt đầu sửa câu, sửa cụm từ cho con bằng cách nhấn mạnh các cụm từ đó. Khuyến khích con tham gia vào các công việc gia đình bố mẹ đang làm để cùng trò chuyện với con. Dạy con học hát những bài đơn giản, ngắn, đọc thơ… để gia tăng vốn từ, cụm từ, cấu trúc câu.
5. Giai đoạn 18 đến 24 tháng
- Giai đoạn này con đã bắt đầu sang giai đoạn phát triển ngôn ngữ. Con bắt đầu hỏi nhiều hơn, muốn truyền đạt qua câu chuyện dài hơn… Ở giai đoạn này bố/mẹ cần giải thích cho những câu hỏi của con. Trò chuyện với con, hỏi những điều con muốn, hỏi về cảm xúc của con để khuyến khích con nói cả một câu dài, từ đó mẹ sẽ sửa câu đúng cho con.
…
Dạy con học nói và phát triển ngôn ngữ là một quá trình kết hợp, tổng hòa nhiều yếu tố. Nguyên tắc cơ bản và xuyên suốt quá trình chỉ đơn giản là hãy dành nhiều thời gian cho con hơn, hiểu con hơn, chơi, trò chuyện với con nhiều hơn. Trong khuôn khổ bài viết này, mẹ Xu xin phép tạm dừng lại tại đây, mẹ Xu vẫn tiếp tục chia sẻ với các mẹ ở những giai đoạn tiếp theo vì bé Xu cũng đang nằm trong giai đoạn phát triển ngôn ngữ này. Mẹ Xu không muốn viết tiếp ở thời điểm tiếp theo vì đó chỉ là lý thuyết và chưa có trải nghiệm thực tế.

Mẹ Xu.